Wybór oświetlenia

Światło jest bardzo ważnym elementem w naszym życiu – może wpływać na samopoczucie, a także na komfort pracy oraz nauki. Komfort przebywania w danym pomieszczeniu będzie zależny od zastosowanego rodzaju światła. Wybór odpowiedniego oświetlenia opiera się na aspektach fizjologicznych, estetycznych oraz ekonomicznych. Dla komfortu użytkowania najważniejsze jest zapewnienie warunków fizjologicznych, czyli bezpieczeństwa ludzi przebywających we wnętrzu oraz zapewnienie odpowiednich warunków pracy dla narządów wzroku.

Podczas wyposażenia wnętrza warto zwrócić uwagę na parametry światła, takie jak: natężenie, barwa światła, strumień świetlny, moc, efektywność energetyczna.

Natężenie oświetlenia jako gęstość strumienia świetlnego padającego na daną powierzchnię, posiada jednostkę luks (lx). Poziom natężenia wpływa na sprawność pracy narządów wzroku. Im wyższe natężenie, tym jesteśmy w stanie wykonywać bardziej precyzyjne czynności. Według polskiej normy PN-EN 12 464-1: 2004 najmniejszą wartością natężenia oświetlenia jest 20 lx, która pozwala na rozpoznanie rysów twarzy. Do pracy oraz nauki zaleca się wybór źródeł światła o natężeniu minimum 500 lx.

Barwa chłodna (dzienna), powyżej 5300 K. W miejscach przeznaczonych do pracy i nauki warto postawić na chłodne barwy, ponieważ ożywiają i pobudzają narządy wzroku, a także poprawiają zdolność koncentracji i uczenia się. Otoczeni chłodną barwą jesteśmy bardziej skupieni na wykonywaniu ważnych oraz precyzyjnych czynności.

Barwa pośrednia, również określana jako biała, uniwersalna biała, zimna biała oraz neutralna, oscyluje między 3300K do 5300K. Głównie stosuje się ją w ogólnodostępnym miejscach niewymagających wytężonej pracy wzrokowej, czyli np.: przedsionek, korytarz, salon, jadalnia.

Barwa ciepła, poniżej 3300 K. Światło białe w ciepłych tonach najkorzystniej jest zastosować w strefie wypoczynku, ponieważ ciepłe barwy budują nastrój bezpieczeństwa i komfortu. Taką barwę emitują źródła żarowe, czyli zwykłe żarówki, które są zazwyczaj wykorzystywane w domach. Ciepła tonacja oświetlenia bardzo dobrze komponuje się z ciemniejszymi klasycznymi wnętrzami.

Strumień świetlny wyrażony w lumenach [lm], oznacza ilość światła emitowanego przez dane źródło światła. Ten parametr definiuje to, jak mocno oprawa LED będzie świecić. Im wyższy strumień świetlny, tym więcej uzyskamy emitowanego światła. Coraz częściej producenci posługują się lumenami w celu określenia mocy oświetlenia.

Moc żarówek wyrażana jest w watach [W], wskazuje pobór prądu generowany przez diody oraz przez układ ich zasilania. Moc oświetlenia dobieramy do wielkości pomieszczenia, czy też do funkcji jaką ma pełnić. W przestrzeni mieszkalnej zazwyczaj stosuje się lampy wiszące o mocy 60-75 W, lampy do czytania o mocy minimum 40 W, lampy nocne oraz kinkiety o mocy 10-25 W. W pomieszczeniach takich jak łazienka oraz kuchnia, wystarczające jest światło o mocy 25-40 W w połączeniu z górnym światłem o mocy 60 W.

Efektywność energetyczna jest opisywana na produktach za pomocą klasy efektywności energetycznej lamp i modułów LED. Najbardziej efektywną klasą jest klasa A, natomiast najmniej efektywną klasa F. Na przykład, źródła światła LED są przyporządkowywane do klasy A, świetlówki kompaktowe i liniowe do klasy A i B, żarówki halogenowe na ogół do klasy C i D, a żarówki tradycyjne do klasy E i F. Jednak przedziały w danych klasach są szerokie i trudno wybrać produkt, który na pierwszy rzut oka różni się tylko ceną. Efektywność energetyczna jest tylko ogólnym określeniem. Dlatego warto zwracać uwagę na podaną efektywność świetlną [lm/W], czyli na parametr określający stosunek strumienia świetlnego do mocy. Im wartość współczynnika jest wyższa, tym lepiej.

Pod ogólnym hasłem „oświetlenie” kryje się pojęcie opraw oświetleniowych. Stanowią one podstawę do wstępnego wyposażenia wnętrza. Wyróżniamy trzy rodzaje opraw oświetleniowych: oświetlenie ogólne, oświetlenie miejscowe, oświetlenie dekoracyjne.

Oświetlenie ogólne, czyli najbardziej popularne oświetlenie sufitowe, które ma za zadanie równomiernie oświetlać pomieszczenia. Przykładem takich opraw są lampy wiszące, żyrandole, plafony, halogeny równomiernie rozłożone.

Oświetlenie miejscowe może zarówno uzupełniać oświetlenie ogólne, jak i działać samodzielnie, tworząc niezwykłe efekty. Jako uzupełnienie rozjaśnia dodatkowo tą przestrzeń, która wymaga zwiększenia natężenia światła. Rolę uzupełniającą pełnią lampy stojące, stołowe oraz podłogowe.

Oświetlenie dekoracyjne stosuje się w celu zaakcentowania wybranych elementów we wnętrzu. Odpowiedni dobór parametrów światła pozwoli wydobyć strukturę, barwę i kształt oświetlanego detalu. Walor estetyczny, formę, kolor, fakturę oprawy oświetleniowej najkorzystniej jest dobierać tak, aby całość z resztą wyposażenia wnętrza była spójna.